“คุณค่าของคน” เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการประเมินคุณค่าและความสำคัญของบุคคลในบริบทต่าง ๆ ทั้งในด้านส่วนตัว สังคม และจิตใจ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นหลายแง่มุม คุณค่าของคนไม่สามารถวัดได้ด้วยทรัพย์สินหรือสถานะทางสังคมเพียงอย่างเดียว แต่เป็นการสะท้อนถึงคุณสมบัติภายใน การกระทำ และการเป็นประโยชน์ต่อผู้อื่น การมีคุณค่าที่แท้จริงจะนำไปสู่การมีชีวิตที่มีความหมายและมีความสุขอย่างยั่งยืน การที่ SCG มีแนวทางการพัฒนาบุคลากรที่ครอบคลุมและเป็นระบบเช่นนี้ ช่วยให้บริษัทสามารถรักษาและพัฒนาพนักงานที่มีคุณภาพสูง ซึ่งเป็นทรัพยากรที่สำคัญในการขับเคลื่อนองค์กรไปข้างหน้าอย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ
รายการพูดจาประสาช่าง ร่วมกับวารสารอินทาเนีย มีโอกาสได้สัมภาษณ์ ธรรมศักดิ์ เศรษฐอุดม วศ.2530 กรรมการผู้จัดการใหญ่ SCG หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) มุ่งมั่น พัฒนา ปรับการดำเนินธุรกิจมาอย่างต่อเนื่อง จนได้การยอมรับในวงกว้างและเป็นต้นแบบการดำเนินธุรกิจทั้งในระดับประเทศ ภูมิภาคอาเซียน และในระดับโลก
บุคลากร เป็นส่วนสำคัญในองค์กร
การพัฒนาบุคลากรเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเรื่องความรู้เมื่อเวลาผ่านไปต้องต่อยอด ปรับปรุง และพร้อมที่จะพัฒนาอยู่ตลอดเวลา ทาง SCG มีการพัฒนาในเรื่อง Technical ในช่วงที่เริ่มงานจำได้ว่า จบจากจุฬาฯ ได้ไปเรียนเรื่องซีเมนต์เทคโนโลยี เพราะเข้าไปอยู่ในธุรกิจซีเมนต์ มีการสอบที่เข้มข้นและได้ส่งไปดูงาน ทำงาน รวมไปถึงหลักสูตรการบริหาร ที่ทาง SCG พัฒนาควบคู่กับ Technical มาโดยตลอด มีตั้งแต่หลักสูตร Ready Together ทำอย่างไรให้เข้ากับทีมที่ต่างคนต่างมาจากหลายที่ และต่อไปจะเรียนเรื่อง Abridge Business Concept (ABC) ที่เกี่ยวกับธุรกิจเบื้องต้น Business Concept Development (BCD) จะมีความยากขึ้นไปอีก ต่อไปจะเรียนระดับ Management เรื่อง Management Development Program (MDP) จะเชิญบุคคลที่มีชื่อเสียงมาสอน และถัดไปจะเรียนในเรื่อง Management Acceleration Programs (MAP) สุดท้ายจะเป็นในเรื่องของ Advanced Management Program (AMP) ต้องศึกษาหาความรู้ในต่างประเทศ จะเห็นได้ว่าทาง SCG มีหลากหลายหลักสูตร จะเป็นในลักษณะ Lifelong Learning
SCG เชื่อในระบบ 10 : 20 : 70
10 : ระบบการเรียนในห้องเรียน
20 : เรื่องการ Pushing
70 : ลงมือทำ
การเรียนรู้ตั้งแต่ Knowledge จนถึง Skills ต้องผ่านกระบวนการ 10 : 20 : 70 ยกตัวอย่าง ถ้าอ่านหนังสือเรื่องการว่ายน้ำ ว่ายน้ำอย่างไรคือ 10% เมื่อลงไปว่ายน้ำและให้โค้ชคอยแนะนำว่าต้องปฏิบัติอย่างไรคือ 20% และพอว่ายเองและฝึกฝนจนเก่งแล้ว คือ 70% สำหรับรุ่นผมเมื่อเข้ามาทำงานจะมีพี่เลี้ยง ปัจจุบันจะให้พี่ดูแลหรือผมที่คอยดูแลสามารถที่จะเลือกพี่เลี้ยงได้ เพราะการมีโค้ชจะเป็นการเรียนหลัก สามารถพูดคุยและปรึกษาได้ ส่วนใหญ่จะเป็น Soft Skills เทคนิคการทำงาน เทคนิคการใช้ชีวิต พี่ก็จะเล่าให้น้องฟังเหมือนกับรุ่นพี่ในมหาวิทยาลัย
“คน” คือหัวใจขององค์กร
สำหรับ SCG การจะขึ้นมาเป็นผู้บริหารต้องทำงานที่ใดที่หนึ่งเป็นระยะเวลาประมาณ 4 ปี เพราะ 4 ปี จะได้ Skills ในระดับ Comfort ทาง SCG มีการ Identify พนักงานจะเช็คว่าใครคือ Key Talent หรือคนที่โดดเด่นและสามารถที่จะเป็น Future Leader ได้ จากนั้นจะมอบหมายงานที่ยากขึ้นให้แก่เขาเสมอ
สำหรับการบริหารงานบุคคลของ SCG คือ หน้าที่ผู้บริหารในหน่วยงานนั้น ๆ จะเป็นเบอร์หนึ่ง โดยที่ HR มีหน้าที่ช่วยดูแลระบบ ส่วนมากจะเป็นเลขาฯ บุคคลที่ดูแล HR Policy ทั้งหมดคือ Leader ส่วน Asset สำคัญของ SCG ไม่ใช่โรงงาน ไม่ใช่แบรนด์ ไม่ใช่เงิน แต่คือ “คน” เพราะฉะนั้นหน้าที่ของผู้จัดการใหญ่คือ บริหาร Key Talent เพราะ Belong to the goblet สามารถที่จะย้ายไปไหนก็ได้ เมื่อเห็นความเก่งของเขาแล้วต้องพยายามทำให้เขาเก่งมากขึ้น
น้อง ๆ รุ่นใหม่อาจมองว่าการร่วมงานกับ SCG อาจจะใช้ระยะเวลานานกว่าจะได้ขึ้นไประดับผู้บริหาร เพราะฉะนั้น ทางบริษัทจะต้องมีทางเลือกให้แก่น้อง ๆ ที่มีพลังหรือที่เรียกว่า Passion และจะทำอย่างไรให้เขาปล่อยพลังเหล่านี้ออกมา ก็จะใช้ขั้นตอนที่เรียกว่า Startup Process ในโปรแกรม “Zero to One” หากผ่านในขั้นแรกแล้วจะได้รับเงินสนับสนุนจำนวน 200,000 บาท ถ้าผ่านไปอีกขั้นจะได้เงินสนับสนุนจำนวน 2,000,000 บาท และผ่านอีกขั้นจะได้รับเงินสนับสนุนจำนวน 50,000,000 บาท พร้อมจัดตั้งบริษัทให้และให้เป็น Founder
น้องจะเติบโตไปเรื่อย ๆ จาก Normal Employees ขึ้นไปเป็นระดับ MD โดยใช้ระยะเวลาที่สั้นมาก บางคนใช้ระยะเวลาเพียง 2-3 ปี แต่ต้องแลกกับการทำงานหนักมาก ๆ เพราะไม่มีอะไรได้มาง่าย ๆ จะต้องผ่านกระบวนการ Startup Process ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง Design Thinking, Prototyping Learn fast ต่าง ๆ จะมีการสอนให้ทั้งหมด แต่สิ่งหนึ่งที่จะต้องทำเองคือ Eager to Learn นั่นก็คือความกระตือรือร้นที่จะเรียนรู้ เราจะเสนอให้หมด และหากคณะกรรมการทั้งภายในและภายนอกตัดสินว่า ไอเดียของคุณใช้ได้เมื่อใดเราจะให้คุณเป็น Founder ทันที
Startup Process เป็นพื้นฐานสำหรับน้อง ๆ ที่มี Passion จริง ๆ สำหรับคนที่ไม่พร้อมไม่เป็นไร เรามีระบบปกติ เพราะบางคนอาจจะไม่ได้อยู่จุดที่พร้อมจะทุ่มเททุกอย่างในระยะเวลาอันสั้น เพราะอยู่ด้วยกัน 30 ปี มีทางเลือกให้ ต้องเรียนว่าไม่ได้เปิดโอกาสให้เฉพาะพนักงาน SCG เท่านั้น แต่เราเปิดโอกาสให้แก่บุคคลภายนอกด้วยเช่นกัน เพราะเชื่อว่าการที่คนนอกมาเราอาจจะได้ทรัพยากรดี ๆ ที่จะมาช่วยแก้ปัญหาเรื่องธุรกิจของเราได้และเข้ามาเพิ่มมิติมุมมองต่าง ๆ ให้แก่ SCG ทรัพยากรที่สำคัญที่สุดของ SCG คือคน จะเน้นกระบวนการสร้างคน สิ่งที่ใช้วัดและชอบจากกระบวนการ Zero to One คือ ไม่ใช่คนที่สำเร็จ 1-5% แต่สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือคนที่ล้มเหลว 95% เพราะคนที่ผ่านกระบวนการ Startup Process แล้วผิดหวังออกไประหว่างทางชีวิตจะเปลี่ยน มุมมองเปลี่ยน การสู้ชีวิตเปลี่ยน จะเห็นโลกตามความเป็นจริงมากขึ้น ความเป็นนักสู้จะออกมา ซึ่งธุรกิจต้องการคนแบบนี้
จุดเริ่มต้นการทำ ESG และก้าวสู่ระดับโลก
อุดมการณ์ 4 ประการ ที่เป็นรากฐานมาอย่างยาวนาน คือ ต้องรับผิดชอบต่อสังคม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสิ่งแวดล้อม การทำธุรกิจโดยไม่สร้างปัญหา ถือว่าเป็น DNA ของ SCG เรื่อง Sustainability ถือว่าเป็นบริษัทแรก ๆ ของประเทศที่เริ่มทำเรื่องนี้เพราะรู้สึกว่าเป็นหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบ
การทำธุรกิจให้เติบโตนั้นต้องมาพร้อมกับเรื่อง Sustainability และหากต้องการให้องค์กรอยู่ต่อไป 100 ปี เติบโตและเจริญรุ่งเรืองจะต้องมี Concept ในเรื่องของ Sustainability ควบคู่กับการดำเนินธุรกิจ ในส่วนของ ESG เริ่มจะมีเทร็นด์เข้ามาในช่วงหลัง ๆ แต่เรื่องนี้เป็นสิ่งสำคัญในการทำธุรกิจจึงไม่ลังเลที่จะเข้าไป Promote และผลักดันทั้งในไทย เวียดนาม อินโดนีเซีย หรือรวมไปถึงประเทศอื่น ๆ
ทั้งนี้ SCG ตั้งเป้า Net Zero หรือการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ใน ค.ศ. 2050 เป็นเรื่องที่พูดง่ายแต่ทำยาก เพราะอยู่ในธุรกิจซีเมนต์ ธุรกิจเคมิคอลส์และธุรกิจ Packaging ซึ่งซีเมนต์เป็นอุตสาหกรรมเคมิคอลส์ที่มี Carbon Emission Intensity สูงมาก ๆ ในส่วน Packaging อาจจะน้อยกว่า เพราะมีเรื่อง Recycle เข้ามาเกี่ยวข้อง
เมื่อ พ.ศ. 2566 SCG ได้รับใบสั่งซื้อปูนแบบ Low Carbon จากประเทศสหรัฐอเมริกา เราสามารถส่งออกปูนไปยังต่างประเทศในรูปแบบ Premium ถือว่าประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก รวมถึงมีการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วย เช่น Product Low Carbon ซีเมนต์ของ SCG 70% ของปูนที่ขายดีในไทยเมื่อ พ.ศ. 2566 คือ Low Carbon Generation 1 อีกทั้งใน พ.ศ. 2567 ตั้งใจจะออก Generation 2 และอีก 2-3 ปี ข้างหน้าจะออก Generation 3 รวมถึง Generation 4 ก็มีอยู่ในห้องแล็บแล้วเช่นกัน
ในส่วนธุรกิจปิโตรเคมีของ SCG ไม่สามารถใช้ Biomass ได้ และเป็นอุตสาหกรรมที่คอนข้าง Efficient ต้องใช้ Strength ของเราโดยใช้ Concept เหมือนเดิม ในไทยนั้นมีปริมาณน้ำตาลที่มากแต่ปริมาณความต้องการน้ำตาลลดลงทุกปีเนื่องจากทุกคนหันมารักสุขภาพ บริโภคน้ำตาลในปริมาณที่น้อยลง SCG จึงทำ Bioplastic จากน้ำตาล ทุกตันที่ Bioplastic คือ Carbon Negative หมายความว่าเมื่อทำ Bioplastic 1 ตัน และ Conventional Plastics 1 ตัน มารวมกันจะเท่ากับ Net Zero ดังนั้นนี่คือการใช้ Strength และเทคโนโลยีมาทำให้เหมาะสม
แผนการปรับปรุงธุรกิจใหม่ของ SCG
ธุรกิจเอสซีจี คลีนเนอร์ยี่ พลังงานสะอาดครบวงจร เติบโตต่อเนื่องตามเมกะเทร็นด์โลก ที่หันมาใช้พลังงานสะอาดมากขึ้น ผนวกกับการสนับสนุนของภาครัฐ ทำให้ตลาดพลังงานสะอาดในประเทศขยายตัวสูง โดยปัจจุบันมีกำลังการผลิตรวม 511 เมกะวัตต์ เพิ่มขึ้นร้อยละ 13 จากสิ้น พ.ศ. 2566 จากความร่วมมือกับภาครัฐและเอกชนจัดทำโครงการซื้อขายไฟฟ้าใหม่ ๆ โดยปีนี้ตั้งเป้ากำลังการผลิตเพิ่มขึ้น 200 เมกะวัตต์ สำหรับการซื้อขายไฟฟ้ากับภาคเอกชน ส่วน “นวัตกรรมแบตเตอรี่กักเก็บความร้อนจากพลังงานสะอาด” ที่เป็นความร่วมมือกับ Rondo Energy สหรัฐอเมริกา เอสซีจี คลีนเนอร์ยี่มีศักยภาพในการทำตลาดในอาเซียน จึงเป็นโอกาสในการนำเทคโนโลยีดังกล่าวเข้าสู่ตลาดอาเซียนในช่วงแรก และจะขยายไปยังภูมิภาคอื่น ๆ ที่เหมาะสมต่อไป ขณะเดียวกัน บริษัท สยามอุตสาหกรรมวัสดุทนไฟ จำกัด ได้ร่วมมือกับ Rondo Energy พัฒนาการผลิต “วัสดุกักเก็บความร้อน (Thermal Media)” เป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นวัสดุหลักสำหรับใช้ในแบตเตอรี่กักเก็บความร้อน (Heat Battery) โดยสามารถขยายกำลังการผลิตวัสดุกักเก็บความร้อนได้ถึง 12,000 ตันต่อปี ในปลายปีที่ผ่านมา เพื่อรองรับการขยายธุรกิจแบตเตอรี่กักเก็บความร้อน
Capacity to Learn
ปัจจุบันเราอยู่ในยุคของ AI เพราะฉะนั้นการเรียนรู้เปลี่ยนไปอย่างแน่นอน ใครที่ใช้ AI ไม่เป็นเหมือนกับการใช้คอมพิวเตอร์ไม่เป็น เพราะฉะนั้นการใช้ AI เป็นเรื่องสำคัญและจุดเริ่มต้นของการใช้ AI คือคน สิ่งสำคัญที่สุดคืออยากให้น้อง ๆ สร้าง Capacity to Learn เพราะ Skill ที่เรียนไปภายใน 3-5 ปี ไม่มีทางได้ใช้แน่นอน แต่ Capacity to Learn จะทำให้ได้รับทักษะใหม่ ๆ Acquire New Skill และ Flexible Mindset ไปตลอด เมื่อน้องเข้าปี 1 สิ่งที่จำเป็นต้องเรียนในสิ่งแรกคือการสร้างการเรียนรู้และการทำความเข้าใจ เพราะฉะนั้นการที่เราจะซึมซับข้อมูล ความรู้ต่าง ๆ และพร้อมที่จะนำไปต่อยอดพัฒนาในขั้นต่อ ๆ ไปจะเป็น Skill ที่ใช้ได้ตลอดชีวิต
“ในปัจจุบันมีการพัฒนาเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลา มีสิ่งใหม่ ๆ เกิดขึ้นอยู่ทุก ๆ วัน เพราะฉะนั้นทักษะการพร้อมปรับตัว พร้อมเรียนรู้ไปกับสิ่งใหม่ ๆ เป็นสิ่งที่ทุกคนควรที่จะต้องมีและพร้อมจะรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น เชื่อว่าน้อง ๆ มีความพร้อมในส่วนนี้กันอย่างแน่นอน”
และฝากอีกหนึ่งเรื่อง คือ Capacity to Learn ควรจะสอนตั้งแต่ปี 1 ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง Knowledge Absorption, Balance อย่าหักโหมในการเรียนจนเกินไป อย่าลืมดูแลรักษาสุขภาพด้วยเช่นกัน ออกกำลังกายหรือหาสิ่งที่ทำแล้วชอบนอกจากการเรียนด้วย นี้ก็เป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพราะหากเราเรียนหนักและไม่ออกกำลังกายจะเบิร์นเซลล์สมองเราทิ้ง เพราะฉะนั้นเราต้องทำควบคู่ไปด้วยกันแล้วเราจะไม่เครียด
ธรรมศักดิ์ กล่าวทิ้งทายว่า สำหรับน้อง ๆ ที่สนใจอยากเข้าทำงานที่ SCG ต้องมี Passion เยอะ ๆ ศึกษาบริษัทต่าง ๆ ในเครือว่าเราสนใจในด้านไหน และส่งใบสมัคร ทาง HR ก็จะมีการคัดเลือก อยากเชิญชวนน้อง ๆ มาทำงานร่วมกัน
ที่มา: อินทาเนีย ฉบับที่ 2 ปี พ.ศ. 2567 คอลัมน์ สัมภาษณ์พิเศษ โดย กองบรรณาธิการ